استقلال هیجانی: بازنگری در روابط با والدین

 

جی.استنلی هال در کتاب دو جلدی و مفصل خود که در سال 1904 منتشر کرد بخش قابل توجهی از دانش آن زمان را در مورد نوجوانی ارائه داد. هال معتقد بود نوجوانی یک متغیر بزرگ است که طی آن عقاید و رفتارهای جدید مطرح می شوند، بنابراین دوران آسیب پذیری شدید در برابر فشارهای روانی و مشکلات است(کایونس،1998،به نقل از کاپلان،1381) به نظر وی، نوجوانی یک آشوب بزرگ بوده، دوره (طولانی و پر استرس). نوجوانی زمان تعارض شدید نوجوانان و والدینشان است. این تعارض در حالی ایجاد می شود که نوجوان وابستگی خود را به خانواده کم و استقلال بیشتری پیدا می کند.کسی که دوره نوجوانی را پشت سر می گذارد با آن کسی که هنگام ورود به دوره نوجوانی بوده، تفاوتهای اساسی دارد.تا مدت ها محققان این دیدگاه را قبول داشتند . رابطه متحول شونده والدین و نوجوانان حکم فاصله گرفتن تدریجی از خانواده را دارد(یانی،19970،به نقل از کاپلان،1381) در عین حال با ارزشها و رفتارهای والدین مبارزه می شود و جدی گرفته نمی شود. رابطه با همسالان اهمیت زیادی پیدا می کند و جای دلبستگی به والدین را می گیرد. به نظر هال این فرایندها ضروری بوده و به طوفان و استرسهای دوران نوجوانی منتهی می شوندکه طبیعی،لازم و اجتناب ناپذیر هستند. روابط نوجوانان به والدین شان مملو از جر و بحث و بگو مگو و اعتقاد برده وار به همسالان بود. حدوداً 20 سال قبل روانشناسان دیدگاه خود را عوض کردند چون داده ها مطابق برداشت هال نبودند.اکثر نوجوانان می­گویند رابطه مثبتی با والدین خویش دارند (استنبرگ، 1989) ^[1] و نوجوانانی که بیشترین خود مختاری و سازگاری را دارند با خانواده های خود نیز پیوندهای محکمی دارند. نوجوانان 19 ساله به احساس صمیمیت با والدین رتبه چهار می دهند(هانتر و یونیز،1982) ^[2] . در ضمن بسیاری از نوجوانان تعارض شدیدی با خانواده های خویش ندارند. اگر چه هیچکس منکر اختلاف و تعارض نیست ولی در دیدگاه جدید بحثی از اجتناب ناپذیر بودن تعارض شدید و مستمر نمی­شود(لارسن،1992) ^[3] . در دوران نوجوانی یک آشفتگی عمومی در شخصیت و خود پنداره ایجاد نمی شود. امروزه فرایند خود مختاری هیجانی را بر مبنای تحول روابط خانوادگی بررسی می کنند. روابط در دوران نوجوانی تغییر می کند و در قدرت بازنگری می شود؛ ولی خود مختاری هیجانی در چهارچوب رابطه هیجانی با والدین کسب می شود. نوجوان پیوسته دنبال تعریف مجدد رابطه آن هم هماهنگ با درک جدیدش از خودش و تخیلات و انتظاراتش از آینده است. خود مختار شدن هیجانی، فرایندی است که کل نوجوانی و احتمالا اوایل بزرگسالی را بخود اختصاص می دهد(اسمولار یونیز،1985) ^[4] .

---

[1] - Steinberg

[2] - Hunter, Youniss,

[3] - Larson,

[4] - Smollar, Youniss

تأثیر شرایط محیطی در ارضاء و عدم ارضای نیازها

شرایط محیطی مناسب به ارضای نیازها کمک می کند و شرایط نامناسب مانع از ارضاء آن ها می شود.برای ارضای بسیاری از نیازها ،لازم است فضایی با ویژگیهای خاص مورد استفاده قرار گیرد،مانند احتیاج به فضای دنج و آرام برای مطالعه واستراحت.

هر گاه فضاهایی که مورد استفاده قرارمی گیرد از ویژگیهای لازم برای رسیدن به هدف های نیازها،برخوردار نباشد ارضای نیازها به تعویق می افتد.مانند زمانی که مجبور می شویم درفضاهای نامناسب و پرسروصدا به استراحت بپردازیم.

در روان شناسی محیط ،تعداد قابل توجهی از پژوهش ها به بررسی ویژگی های قرارگاه (مکان های )فیزیکی مناسب برای ارضای نیازهای مختلف انسان،مانند نیاز به استراحت،تفریح،تغذیه ،مطالعه و …. اختصاص داده میشود. بطور مثال متخصصان روان شناسی محیط به تأثیر شرایط محیطی دربازیهای کودگان توجه زیاد مبذول داشته اند.

مشاهداتی که دراین زمینه انجام شده اند نشان می دهند برخی شرایط محیطی،امکانات بیشتری برای خلاقیت و ابتکار ایجاد می کند وبرخی دیگر تسهیلاتی از نظر برقرارنمودن روابط و تعامل های اجتماعی به وجود می آورد.

پس هر گاه مشخص شود که هدف های پرورش بازی های کودکان کدام است می توان به تهیه طرح های مکان های فیزیکی مناسب برای رسیدن به هدف ها اقدام نمود. درطرحهای نوین به تقسیم بندی فضاها توجه خاص می شودو درآنها به جای استفاد از وسایل سنتی و پیش ساخته مانند تاب،سرسره و چرخ فلک و با علاوه بر آنها،از آجر و شن و ماسه و قطعات چوب و تایر اتومبیل و برخی وسایل اسقاط فلزی استفاده می شود ( مرتضوی ،۱۳۷۶ ،۹۲).

تأثیر شرایط محیطی درارضاءو عدم ارضای نیازها

شرایط محیطی مناسب به ارضای نیازها کمک می کند و شرایط نامناسب مانع از ارضاء آن ها می شود.برای ارضای بسیاری از نیازها ،لازم است فضایی با ویژگیهای خاص مورد استفاده قرار گیرد،مانند احتیاج به فضای دنج و آرام برای مطالعه واستراحت.

هر گاه فضاهایی که مورد استفاده قرارمی گیرد از ویژگیهای لازم برای رسیدن به هدف های نیازها،برخوردار نباشد ارضای نیازها به تعویق می افتد.مانند زمانی که مجبور می شویم درفضاهای نامناسب و پرسروصدا به استراحت بپردازیم.

در روان شناسی محیط ،تعداد قابل توجهی از پژوهش ها به بررسی ویژگی های قرارگاه (مکان های )فیزیکی مناسب برای ارضای نیازهای مختلف انسان،مانند نیاز به استراحت،تفریح،تغذیه ،مطالعه و …. اختصاص داده میشود. بطور مثال متخصصان روان شناسی محیط به تأثیر شرایط محیطی دربازیهای کودگان توجه زیاد مبذول داشته اند.

مشاهداتی که دراین زمینه انجام شده اند نشان می دهند برخی شرایط محیطی،امکانات بیشتری برای خلاقیت و ابتکار ایجاد می کند وبرخی دیگر تسهیلاتی از نظر برقرارنمودن روابط و تعامل های اجتماعی به وجود می آورد.

پس هر گاه مشخص شود که هدف های پرورش بازی های کودکان کدام است می توان به تهیه طرح های مکان های فیزیکی مناسب برای رسیدن به هدف ها اقدام نمود. درطرحهای نوین به تقسیم بندی فضاها توجه خاص می شودو درآنها به جای استفاد از وسایل سنتی و پیش ساخته مانند تاب،سرسره و چرخ فلک و با علاوه بر آنها،از آجر و شن و ماسه و قطعات چوب و تایر اتومبیل و برخی وسایل اسقاط فلزی استفاده می شود ( مرتضوی ،۱۳۷۶ ،۹۲).