تأثیر شرایط فیزیکی کلاس در انتخاب مکان(جایگاه)درکلاس

درباره تأثیر ویژگی های فضا روی میزان مشارکت افراد درفعالیت های گروهی نیز پژوهش های متعدد   انجام گرفته است.«زمر»در یکی از بررسی های خود،تعداد 6 کلاس درس را با 4 نوع طرح فیزیکی متفاوت انتخاب کرد که عبارت بودند از:

-         دو فضا با نیمکت های ثابت و میز های بزرگ به ردیف و پشت سر هم قرار داشند(کلاس آزمایشگاه)   

-         یک کلاس بدون پنجره (باندر مصنوعی)  

-         یک کلاس با پنجره سراسر ی در یک سوی آن.  

 

دو مربی وظیفه تشکیل جلسات بحث و گفتگویی را با 25 نفر از دانش آموزان عهده دار گردیدند و سه مشاهده گر جریان فعالیت ها ومیزان مشارکت دانش آموزان را در فضاهای مختلف ثبت نمودند رفتار پایان دوره اول، فضای مورد استفاده هر گروه تغییرداده شد.از این بررسی دو نوع نتیجه به دست آمد.     

1-رفتار مشارکت درفعالیت ها،تحت تأثیر شرایط فیزیکی فضای کلاس قرار می گیرد.

2-ویژگی های فضایی هر مسند نیز درمیزان مشارکت دانش آموزی که درآن قرارمی گیرد تأثیر می گذارد.

۳-قسمتی از نتایج نوع دوم یعنی تأثیر جایگاه روی میزان مشارکت در12 دانش آموز درشکل زیر دیده می شود. ( خدا بنده-1372) 

    محل نشستن دانش دانش آموز      

 

	کنار	وسط	کنار
ردیف اول	57%	61%	57%
ردیف دوم	37%	54%	37%
ردیف سوم	41%	51%	41%
ردیف چهارم	31%	48%	31%

         

 جدول 1ـ درصد مشارکت دانش آموزان با توجه به محل استقرارشان درکلاس درس

به نقل از : خدابنده 1372

 

به ترتیب از ردیف اول به آخر از میزان مشارکت کاسته می شود.کسانی که  درقسمت وسطی هر ردیف قرارمی گیرند بیش از دو قسمت انتهایی شرکت می کنند.

بررسی های تکمیلی روی رفتار دانش آموزانی که با تأخیر وارد کلاس شده بودند      

همچنین تحقیقات متعدد دیگری که درکتاب «زمر»(فضای شخصی )گزارش شده است نشان می دهد.هنگام تحقیق درباره تأثیر جایگاه (واقع در ناحیه های مختلف فضا ،روی رفتار)لازم است به عوامل انگیزشی «علاقه به مشارکت»و عوامل فضایی (انتخاب محلی که مشارکت را تسهیل می نماید)همزمان توجه شود.

 

زمر دراثبات و تأیید نتیجه گیری فوق مشاهده زیر را گزارش می نماید.

 

دو کلاس یکی برای تدریس زبان انگلیسی ودیگری برای زبان فرانسه تشکیل گردید:

دانش آموزان کلاس فرانسه در انتخاب جا آزاد بودند.محل نشستن دانش آموزان کلاس انگلیسی به ترتیب حروف الفبا اول اسامی آنها تعیین شده بود.در کلاس فرانسه رابطه خطی مستقیمی بین فاصله ردیف نیمکت ها از مربی و میزان مشارکت مشاهده شد.

 درکلاس انگلیسی که انتخابی از سوی دانش آموزان انجام نشده بود اختلافی از نظر مشارکت بین ردیف های اول و دوم مشاهده نشد.ولی دانش آموزان که درردیف سوم قرار گرفته بودند کمتر از دو ردیف اول همکاری و مشارکت می کردند.

 

شرایط محیطی موجب تحریک نیازهای پایه وثانویه (اجتماعی )می شود به عنوان مثال هر گاه دریک آموزشگاه زمین ورزش مجهز به وسائل ورزش وجود داشته باشد.انگیزه ورزش کردن دردانش آموزان تحریک می شود،همچنین دردسترس بودن یک غذای لذیذ موجب می شود افراد سیر دوباره به خوردن غذا بپردازند.