رهبران و خلق فضای سازمانی متعالی

نویسنده: محمد علی بابایی زکلیکی ، نونا مؤمنی
منبع:  ماهنامه تدبیر- سال هیجدهم- شماره 186

چکیده

بیش از چند دهه از اولین تعریف جو سازمانی می‌گذرد. در این مدت، تعاریف متعددی مطرح شده است. امروزه می‌توان جو سازمانی را به بیان ساده این چنین تعریف کرد: «جو سازمانی درک کارکنان از محیطی است که در آن مشغول به کار هستند. » در واقع، درک کارکنان برداشتی ذهنی و احساسی است که از ارتباطات انسانی شکل می گیرد؛ ارتباطات انسانی که کارکنان با مدیر و با همکاران خود دارند. زمانی که با کارکنان به صورت عادلانه و مثبت رفتار شود آنها برای نشان دادن نگرش مثبت تشویق می شوند و این امر باعث اعتماد آنها به رهبری و سازمان می شود. در واقع، کارکنان در محیطی که به منابع، اطلاعات و حمایت دسترسی داشته باشند، فرصت یادگیری پیدا می کنند و این امر توانمندی آنها را افزایش می‌دهد. این احساس متعالی، جو سازمانی متعالی خلق می کند و جو سازمانی متعالی نیز اثربخشی و بهره وری سازمان را افزایش می‌دهد. پژوهشها نشان می دهند که این احساس متعالی به میزان چشم گیری متأثر از توانمندی رهبری مدیر است. هنر رهبری و شیوه ارتباطات مدیر تأثیر بسزایی در خلق جو سازمانی متعالی دارد. به عبارت دیگر تأثیری که رهبر در خلق جو سازمانی دارد منحصر به فرد است و در واقع، می‌توان جو سازمانی را نتیجه توانایی رهبری مدیر دانست. این تفاوت در مقایسه جو سازمانی شرکتهای برتر و معمولی بخوبی آشکار است. 
از این رو، می توان ادعا کرد رهبر و رفتار او مهمترین عامل تأثیر گذار بر درک و نگرش کارکنان از جو سازمانی است. 

بررسی و شناسایی عوامل مؤثر در فرآیند «توسعه دانشگاهی» در دانشگاه‌های دولتی ایران

نویسندگان

عیسی ثمری ؛ محمد یمنی دوزی سرخابی؛ ابراهیم صالحی عمران؛ غلامرضا گرائی نژاد

 

چکیده

تغییر و تحول در سیستم پویای دانشگاه و توسعه متعادل و نظام مند آن، نیازمند تفکر و عمل برنامه‌ریزی و مدیریت و سازگاری با محیط درون سازمانی و محیط بیرونی دانشگاه به منظور پاسخ‌گویی به نیازهای جامعه در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی است. از دیدگاه های مختلفی می‌توان به بحث در مورد «توسعه دانشگاهی» وآموزش عالی پرداخت. بدین جهت، بررسی و شناخت عوامل تأثیر گذار در فرآیند توسعه دانشگاهی می‌تواند نمایی از این تبیین ها را ترسیم نماید. با این هدف، این تحقیق با روش کیفی از نوع اکتشافی و گروه کانونی صورت گرفته است. نمونه تحقیق را 16 نفر از خبرگان کلیدی(7 نفر) و رؤسای دانشگاهی(9 نفر)تشکیل می‌دهندکه دارای تجربه مدیریتی و مطالعاتی در این حوزه داشته‌اند. داده‌های کیفی از طریق مصاحبه‌های عمیق و اکتشافی و یک گروه کانونی بدست آمد و با بهره گیری از کد گذاری باز و محوری براساس رویکرد نظریه داده بنیاد و روش تحلیل محتوا تجزیه و تحلیل گردید. طبق یافته‌های بدست آمده از این مطالعه، مقوله ها و عوامل اصلی و فرعی مؤثر در توسعه دانشگاه‌های دولتی در کشور از نگاه مشارکت کنندگان در مصاحبه‌ها تشخیص و طبقه بندی گردیدکه شامل؛ 7عامل درون دانشگاهی، 3 عامل محیط محلی و منطقه‌ای، 4 عامل محیط سطح ملی و کلان، 2عامل محیط بین المللی و همچنین 4 عامل زمینه‌‌ای و زیر ساختی(تسهیل گر) می‌باشد. از نظر میزان اهمیت از نگاه مشارکت کنندگان عامل‌های؛ ملاحظات سیاسی محیط محلی و منطقه، پاسخ‌گویی به نیازها وتقاضای جامعه، ملاحظات دولت، فرآیند تصمیم گیری در توسعه دانشگاه، تعامل برنامه‌های کلان آموزش عالی و سیستم‌های اقتصادی- اجتماعی، مدیریت و رهبری، اعتبارات و منابع مالی دولتی و استقلال دانشگاهی از جمله عامل‌هایی هستند که دارای بیشترین بسامد بوده و از اهمیت بیشتری نسبت به سایر عوامل در توسعه دانشگاهی برخوردارند.

 

دریافت اصل مقاله

تأثیر شرایط محیطی درارضاءو عدم ارضای نیازها

شرایط محیطی مناسب به ارضای نیازها کمک می کند و شرایط نامناسب مانع از ارضاء آن ها می شود.برای ارضای بسیاری از نیازها ،لازم است فضایی با ویژگیهای خاص مورد استفاده قرار گیرد،مانند احتیاج به فضای دنج و آرام برای مطالعه واستراحت.

هر گاه فضاهایی که مورد استفاده قرارمی گیرد از ویژگیهای لازم برای رسیدن به هدف های نیازها،برخوردار نباشد ارضای نیازها به تعویق می افتد.مانند زمانی که مجبور می شویم درفضاهای نامناسب و پرسروصدا به استراحت بپردازیم.

در روان شناسی محیط ،تعداد قابل توجهی از پژوهش ها به بررسی ویژگی های قرارگاه (مکان های )فیزیکی مناسب برای ارضای نیازهای مختلف انسان،مانند نیاز به استراحت،تفریح،تغذیه ،مطالعه و …. اختصاص داده میشود. بطور مثال متخصصان روان شناسی محیط به تأثیر شرایط محیطی دربازیهای کودگان توجه زیاد مبذول داشته اند.

مشاهداتی که دراین زمینه انجام شده اند نشان می دهند برخی شرایط محیطی،امکانات بیشتری برای خلاقیت و ابتکار ایجاد می کند وبرخی دیگر تسهیلاتی از نظر برقرارنمودن روابط و تعامل های اجتماعی به وجود می آورد.

پس هر گاه مشخص شود که هدف های پرورش بازی های کودکان کدام است می توان به تهیه طرح های مکان های فیزیکی مناسب برای رسیدن به هدف ها اقدام نمود. درطرحهای نوین به تقسیم بندی فضاها توجه خاص می شودو درآنها به جای استفاد از وسایل سنتی و پیش ساخته مانند تاب،سرسره و چرخ فلک و با علاوه بر آنها،از آجر و شن و ماسه و قطعات چوب و تایر اتومبیل و برخی وسایل اسقاط فلزی استفاده می شود ( مرتضوی ،۱۳۷۶ ،۹۲).

تأثیر شرایط فیزیکی کلاس در انتخاب مکان(جایگاه)درکلاس

درباره تأثیر ویژگی های فضا روی میزان مشارکت افراد درفعالیت های گروهی نیز پژوهش های متعدد   انجام گرفته است.«زمر»در یکی از بررسی های خود،تعداد 6 کلاس درس را با 4 نوع طرح فیزیکی متفاوت انتخاب کرد که عبارت بودند از:

-         دو فضا با نیمکت های ثابت و میز های بزرگ به ردیف و پشت سر هم قرار داشند(کلاس آزمایشگاه)   

-         یک کلاس بدون پنجره (باندر مصنوعی)  

-         یک کلاس با پنجره سراسر ی در یک سوی آن.  

 

دو مربی وظیفه تشکیل جلسات بحث و گفتگویی را با 25 نفر از دانش آموزان عهده دار گردیدند و سه مشاهده گر جریان فعالیت ها ومیزان مشارکت دانش آموزان را در فضاهای مختلف ثبت نمودند رفتار پایان دوره اول، فضای مورد استفاده هر گروه تغییرداده شد.از این بررسی دو نوع نتیجه به دست آمد.     

1-رفتار مشارکت درفعالیت ها،تحت تأثیر شرایط فیزیکی فضای کلاس قرار می گیرد.

2-ویژگی های فضایی هر مسند نیز درمیزان مشارکت دانش آموزی که درآن قرارمی گیرد تأثیر می گذارد.

۳-قسمتی از نتایج نوع دوم یعنی تأثیر جایگاه روی میزان مشارکت در12 دانش آموز درشکل زیر دیده می شود. ( خدا بنده-1372) 

    محل نشستن دانش دانش آموز      

 

	کنار	وسط	کنار
ردیف اول	57%	61%	57%
ردیف دوم	37%	54%	37%
ردیف سوم	41%	51%	41%
ردیف چهارم	31%	48%	31%

         

 جدول 1ـ درصد مشارکت دانش آموزان با توجه به محل استقرارشان درکلاس درس

به نقل از : خدابنده 1372

 

به ترتیب از ردیف اول به آخر از میزان مشارکت کاسته می شود.کسانی که  درقسمت وسطی هر ردیف قرارمی گیرند بیش از دو قسمت انتهایی شرکت می کنند.

بررسی های تکمیلی روی رفتار دانش آموزانی که با تأخیر وارد کلاس شده بودند      

همچنین تحقیقات متعدد دیگری که درکتاب «زمر»(فضای شخصی )گزارش شده است نشان می دهد.هنگام تحقیق درباره تأثیر جایگاه (واقع در ناحیه های مختلف فضا ،روی رفتار)لازم است به عوامل انگیزشی «علاقه به مشارکت»و عوامل فضایی (انتخاب محلی که مشارکت را تسهیل می نماید)همزمان توجه شود.

 

زمر دراثبات و تأیید نتیجه گیری فوق مشاهده زیر را گزارش می نماید.

 

دو کلاس یکی برای تدریس زبان انگلیسی ودیگری برای زبان فرانسه تشکیل گردید:

دانش آموزان کلاس فرانسه در انتخاب جا آزاد بودند.محل نشستن دانش آموزان کلاس انگلیسی به ترتیب حروف الفبا اول اسامی آنها تعیین شده بود.در کلاس فرانسه رابطه خطی مستقیمی بین فاصله ردیف نیمکت ها از مربی و میزان مشارکت مشاهده شد.

 درکلاس انگلیسی که انتخابی از سوی دانش آموزان انجام نشده بود اختلافی از نظر مشارکت بین ردیف های اول و دوم مشاهده نشد.ولی دانش آموزان که درردیف سوم قرار گرفته بودند کمتر از دو ردیف اول همکاری و مشارکت می کردند.

 

شرایط محیطی موجب تحریک نیازهای پایه وثانویه (اجتماعی )می شود به عنوان مثال هر گاه دریک آموزشگاه زمین ورزش مجهز به وسائل ورزش وجود داشته باشد.انگیزه ورزش کردن دردانش آموزان تحریک می شود،همچنین دردسترس بودن یک غذای لذیذ موجب می شود افراد سیر دوباره به خوردن غذا بپردازند.

تأثیر شرایط فیزیکی کلاس در انتخاب مکان(جایگاه)درکلاس

درباره تأثیر ویژگی های فضا روی میزان مشارکت افراد درفعالیت های گروهی نیز پژوهش های متعدد   انجام گرفته است.«زمر»در یکی از بررسی های خود،تعداد 6 کلاس درس را با 4 نوع طرح فیزیکی متفاوت انتخاب کرد که عبارت بودند از:

-         دو فضا با نیمکت های ثابت و میز های بزرگ به ردیف و پشت سر هم قرار داشند(کلاس آزمایشگاه)   

-         یک کلاس بدون پنجره (باندر مصنوعی)  

-         یک کلاس با پنجره سراسر ی در یک سوی آن.  

 

دو مربی وظیفه تشکیل جلسات بحث و گفتگویی را با 25 نفر از دانش آموزان عهده دار گردیدند و سه مشاهده گر جریان فعالیت ها ومیزان مشارکت دانش آموزان را در فضاهای مختلف ثبت نمودند رفتار پایان دوره اول، فضای مورد استفاده هر گروه تغییرداده شد.از این بررسی دو نوع نتیجه به دست آمد.     

1-رفتار مشارکت درفعالیت ها،تحت تأثیر شرایط فیزیکی فضای کلاس قرار می گیرد.

2-ویژگی های فضایی هر مسند نیز درمیزان مشارکت دانش آموزی که درآن قرارمی گیرد تأثیر می گذارد.

۳-قسمتی از نتایج نوع دوم یعنی تأثیر جایگاه روی میزان مشارکت در12 دانش آموز درشکل زیر دیده می شود. ( خدا بنده-1372) 

    محل نشستن دانش دانش آموز      

 

	کنار	وسط	کنار
ردیف اول	57%	61%	57%
ردیف دوم	37%	54%	37%
ردیف سوم	41%	51%	41%
ردیف چهارم	31%	48%	31%

         

 جدول 1ـ درصد مشارکت دانش آموزان با توجه به محل استقرارشان درکلاس درس

به نقل از : خدابنده 1372

 

به ترتیب از ردیف اول به آخر از میزان مشارکت کاسته می شود.کسانی که  درقسمت وسطی هر ردیف قرارمی گیرند بیش از دو قسمت انتهایی شرکت می کنند.

بررسی های تکمیلی روی رفتار دانش آموزانی که با تأخیر وارد کلاس شده بودند      

همچنین تحقیقات متعدد دیگری که درکتاب «زمر»(فضای شخصی )گزارش شده است نشان می دهد.هنگام تحقیق درباره تأثیر جایگاه (واقع در ناحیه های مختلف فضا ،روی رفتار)لازم است به عوامل انگیزشی «علاقه به مشارکت»و عوامل فضایی (انتخاب محلی که مشارکت را تسهیل می نماید)همزمان توجه شود.

 

زمر دراثبات و تأیید نتیجه گیری فوق مشاهده زیر را گزارش می نماید.

 

دو کلاس یکی برای تدریس زبان انگلیسی ودیگری برای زبان فرانسه تشکیل گردید:

دانش آموزان کلاس فرانسه در انتخاب جا آزاد بودند.محل نشستن دانش آموزان کلاس انگلیسی به ترتیب حروف الفبا اول اسامی آنها تعیین شده بود.در کلاس فرانسه رابطه خطی مستقیمی بین فاصله ردیف نیمکت ها از مربی و میزان مشارکت مشاهده شد.

 درکلاس انگلیسی که انتخابی از سوی دانش آموزان انجام نشده بود اختلافی از نظر مشارکت بین ردیف های اول و دوم مشاهده نشد.ولی دانش آموزان که درردیف سوم قرار گرفته بودند کمتر از دو ردیف اول همکاری و مشارکت می کردند.

 

شرایط محیطی موجب تحریک نیازهای پایه وثانویه (اجتماعی )می شود به عنوان مثال هر گاه دریک آموزشگاه زمین ورزش مجهز به وسائل ورزش وجود داشته باشد.انگیزه ورزش کردن دردانش آموزان تحریک می شود،همچنین دردسترس بودن یک غذای لذیذ موجب می شود افراد سیر دوباره به خوردن غذا بپردازند.

تأثیر ویژگی های روان شناختی در گزینش جایگاه در کلاس

زمر در یک سلسله دیگر ا زتحقیقات خود درباره رفتار « انتخاب جایگاه»و ویژگی های روان شناختی فردی ، فضای یک کلاس درس سنتی را مورد بررسی قرار می دهد. وی درباره تأثیر انتخاب جایگاه در نواحی مختلف این گونه فضاها و رفتار دانش آموزان به ویژه از نظر همکاری در فعالیتهای آموزشی پیش فرض های زیر را بیان می کند.

ردیف های جلو به دانش آموزان کمک می کند ارتباط مستقیم با مربی برقرار کنند و دانش آموزان علاقمند به همکاری،معمولاً ردیف های جلو را انتخاب می کنند.

دانش آموزانی که با انگیزه خروج هر چه زودتر از کلاس درآن شرکت می کنند،ردیف های کناری را انتخاب می نمایند و کسانی که علاقه به شرکت فعال ندارند درنیمکت های عقبی جای می گیرند.

زمر عقیده دارد،فضای یک کلاس درس سنتی را می توان به نواحی مختلف تقسیم کرد و خصوصیات رفتاری و انگیزه های دانش آموزان را به وسیله انتخابی که انجام می دهند پیش گویی نمود.

در کتاب« فضای شخصی ¹»چند تحقیق دیگر در این زمینه گزارش شده است که نشان می دهد نوع «انتخاب جایگاه»در روزهای اول سال تحصیلی می تواند نمایانگر ویژگی های روان شناختی فردی و اجتماعی قابل توجه باشدتحقیقات و مشاهدات روزانه نشان می دهد.

 

معمولاً دانش آموزانی که نقص عضو دارندو یا آسیب های روانی عمیق دیده اند(وضع خانوادگی نابسامان مردودین و…)ردیف های عقب را انتخاب می کندیک مربی دقیق می تواندبا استفاده از این پدیده اطلاعات سودمندی درباره دانش آموزان کسب کرده درجهت کمک به آنها قدمهای موثری بردارد.

---

  1- Personal   Space

تأثیر ویژگی های روان شناختی در گزینش جایگاه در کلاس

زمر در یک سلسله دیگر ا زتحقیقات خود درباره رفتار « انتخاب جایگاه»و ویژگی های روان شناختی فردی ، فضای یک کلاس درس سنتی را مورد بررسی قرار می دهد. وی درباره تأثیر انتخاب جایگاه در نواحی مختلف این گونه فضاها و رفتار دانش آموزان به ویژه از نظر همکاری در فعالیتهای آموزشی پیش فرض های زیر را بیان می کند.

ردیف های جلو به دانش آموزان کمک می کند ارتباط مستقیم با مربی برقرار کنند و دانش آموزان علاقمند به همکاری،معمولاً ردیف های جلو را انتخاب می کنند.

دانش آموزانی که با انگیزه خروج هر چه زودتر از کلاس درآن شرکت می کنند،ردیف های کناری را انتخاب می نمایند و کسانی که علاقه به شرکت فعال ندارند درنیمکت های عقبی جای می گیرند.

زمر عقیده دارد،فضای یک کلاس درس سنتی را می توان به نواحی مختلف تقسیم کرد و خصوصیات رفتاری و انگیزه های دانش آموزان را به وسیله انتخابی که انجام می دهند پیش گویی نمود.

در کتاب« فضای شخصی ¹»چند تحقیق دیگر در این زمینه گزارش شده است که نشان می دهد نوع «انتخاب جایگاه»در روزهای اول سال تحصیلی می تواند نمایانگر ویژگی های روان شناختی فردی و اجتماعی قابل توجه باشدتحقیقات و مشاهدات روزانه نشان می دهد.

 

معمولاً دانش آموزانی که نقص عضو دارندو یا آسیب های روانی عمیق دیده اند(وضع خانوادگی نابسامان مردودین و…)ردیف های عقب را انتخاب می کندیک مربی دقیق می تواندبا استفاده از این پدیده اطلاعات سودمندی درباره دانش آموزان کسب کرده درجهت کمک به آنها قدمهای موثری بردارد.

---

  1- Personal   Space

تأثیر فضای آموزشی بر فرد

همه ماکم و بیش شرایط کلی محیط و فضاهایی را که به انسان احساس «شادی »و«غم»می دهند تجربه کرده ایم درکتاب «کروزه»1974 نیز مثال های متعددی از مواردی که شرایط کلی محیط به وسیله تحریک احساسهای ویژه در انسان موجب دگرگونی رفتار می شوند گزارش شده است.

 به عنوان مثال کلاس درس می تواند سرد و بی روح باشد. این نوع جو معمولاً دراثر جمع شدن عوامل باز دارنده مختلف (مانند روابط اجتماعی و عاطفی نا مناسب بین شاگردان و اولیاء و همچنین به وجود شرایط فیزیکی،مکان فیزیکی نامناسب،مانند نورکم-رنگ نامناسب دیوارها و اثاثیه و غیره )به وجود می آید.پس شرایط فیزیکی هر بنا نیز در پیدایش جوهای مختلف مؤثر واقع شده رفتار را به طور غیر مستقیم تحت تأثیر قرار می دهد.

با جمع بندی مطالبی که درباره تأثیر عوامل محیطی روی رفتار بیان شدبه این نتیجه می رسیم که رفتار و عملکرد افرادی که درمحیط یا سازمان های اجتماعی مختلف مانند مدارس ،ادارات و بیمارستانها و… قرار می گیرند به میزان قابل توجه از عوامل و شرایط فیزیکی و نماهای ظاهری هر بنا تأثیر می پذیرند. برخی شرایط موجب افزایش و برخی دیگر موجب کاهش عملکردها می شوند.

تأثیر فضای آموزشی بر فرد

همه ماکم و بیش شرایط کلی محیط و فضاهایی را که به انسان احساس «شادی »و«غم»می دهند تجربه کرده ایم درکتاب «کروزه»1974 نیز مثال های متعددی از مواردی که شرایط کلی محیط به وسیله تحریک احساسهای ویژه در انسان موجب دگرگونی رفتار می شوند گزارش شده است.

 به عنوان مثال کلاس درس می تواند سرد و بی روح باشد. این نوع جو معمولاً دراثر جمع شدن عوامل باز دارنده مختلف (مانند روابط اجتماعی و عاطفی نا مناسب بین شاگردان و اولیاء و همچنین به وجود شرایط فیزیکی،مکان فیزیکی نامناسب،مانند نورکم-رنگ نامناسب دیوارها و اثاثیه و غیره )به وجود می آید.پس شرایط فیزیکی هر بنا نیز در پیدایش جوهای مختلف مؤثر واقع شده رفتار را به طور غیر مستقیم تحت تأثیر قرار می دهد.

با جمع بندی مطالبی که درباره تأثیر عوامل محیطی روی رفتار بیان شدبه این نتیجه می رسیم که رفتار و عملکرد افرادی که درمحیط یا سازمان های اجتماعی مختلف مانند مدارس ،ادارات و بیمارستانها و… قرار می گیرند به میزان قابل توجه از عوامل و شرایط فیزیکی و نماهای ظاهری هر بنا تأثیر می پذیرند. برخی شرایط موجب افزایش و برخی دیگر موجب کاهش عملکردها می شوند.

تأثیر فضاهای آموزشی بر یادگیری و آموزش

کمیت و کیفیت فضاها در آموزش ویادگیری نقش به سزایی دارد. گرما یا سرمای بیش از حد کلاس ،نامناسب بودن نور و نظافت کلاس،سر و صدای غیر معقول و تعداد بیش از حد دانش آموزان درکلاس موجب کاهش کیفیت تدریس ویادگیری می شود.( شعاری نژاد.1368 . 83)

معماری مدارس یکی از پارامترهای مؤثر تربیتی و آموزشی درامرتعلیم وتربیت نوین به شمارمی رود  و همانگونه که صاحبان اندیشه دربررسی مسائل آموزشی همواره عوامل گوناگون چون خانواده ،معلم ،روش تدریس ،کتب درسی،مدیریت آموزشی وغیره را به عنوا ن عوامل مؤثر در فرایند تحصیلی مورد تأکید قرار می دهند معماری یا فضای فیزیکی مدرسه نیز دراین میان به عنوان یک عامل زنده و پویا درکیفیت فعالیتهای آموزشی وتربیتی دانش آموزان ایفای نقش می کند.

 در یک نگاه سیستمی چگونگی معماری مدارس واصول و عناصر تشکیل دهنده آن نظیر فرم تناسب ومقیاس . نوع سازمان دهی و فضائی ،رنگ،نور،صدا، تجهیزات وفضای باز محوطه و… می تواند اثرات قابل توجهی بر دانش آموزان باقی بگذارند.مدرسه زیبا یادگیری را آسان کرده و نشاط وشادابی را برای کودکان و نوجوانان به ارمغان می آورد ومدرسه نامناسب و تنگ وتاریک و خشک وبی روح،خمودی وکسالت و افسردگی را برای دانش آموزان به همراه داشته و برمیزان یادگیری و حضور فعال و با نشاط آنان درمدرسه تأثیر منفی می  گذارد(  دابشلیم ،1376 ،24)

درمحیط مدرسه ای که کلاسهای آن به اندازه کافی نور وجود نداشته باشد.خستگی زود رس چشم و درنهایت بی توجهی دانش آموزان را نسبت به درس باعث می شود و صدای نامناسب باعث خستگی بدن ،کم شدن میزان دید و کم شدن تشخیص رنگها و درنهایت کاهش ظرفیت بازدهی کاری دانش آموزان می گردد ( خالص ،1376، 45 )

در ایران متأسفانه مقدار قابل توجهی از ساختمانهای مدارس موجود به دلایل گوناگون آسیب دیده اند و بامحیط نشاط انگیز علم و دانش تناسب کمی دارند درچنین مدارسی که فضای فیزیکی مدرسه و محیط حاکم بر روح وروان دانش آموزان باعث خستگی ،بی نظمی،آلودگی و بی تمرکزی دانش آموزان می شود،تحقق اهداف دربرنامه های تربیتی و آموزشی با شکل جدی روبرو است. همچنین انتقال پیام های تربیتی و رشد دهنده با سختی و به کندی صورت خواهد گرفت و شوق و رغبت یادگیری دردانش آموزان را به حداقل خواهد رساند (ادهم ،1375، 33)