مشاور مدیریت و برنامه ریزی آموزش سازمانی

اختلاف والدین و نوجوانان

اگر چه روان شناسان نوجوانی را دوران اختلافات شدید و مداوم نمی بینند؛ ولی تمام والدین و نوجوانان شهادت خواهند دارد که این دوران خالی از اختلاف هم نیست. گاهی دعواها سر مدت زمانی است که نوجوانان برای انجام فلان کار دارند. نوجوانان معمولاً معتقدند برخی کارها را خیلی زودتر از والدین شان باید انجام بدهند(کالینز و همکارانش، 1997 به نقل از کاپلان، 1381) ؛اما قضیه این نیست که پدر و مادرها استقلال و قابلیتهای فرزندانشان را قبول ندارند؛ بلکه معتقدند نوجوانها برخی حقوق و رفتارها را باید بعدا کسب کنند و انجام بدهند(دور بناش، ریتر، مونت – رینادوچن، 1990به نقل از کاپلان، 1381). پدر و مادرها و نوجوانان در تمام زمینه ها به یک اندازه اختلاف ندارند (اسماتانا و اسکوئیت،1994 ) پدر و مادرها در بعضی از زمینه ها بیشتر و آسان تر قدرت می دهند. برای مثال والدین و کودکان در مورد امور شخصی مثل نوع برنامه های تلویزیونی یا نوع لباس معتقدند که این امور تا حدی زیادی به کودکان بستگی دارد.
برخی از مسایل اخلاقی نیز از نظر هر دو گروه حق مشروع والدین است اما نوجوانان شمار بیشتری از مسایل را شخصی محسوب می کنند. بین قضاوت نوجوانان و والدین در خصوص حد و حدود حقوق والدین در زمینه های ایمنی و دوستی اختلافات شدید دیده می شود و بیشترین اختلاف نظرها بر سر همین نوع مسایل است(دمو، 1997به نقل از کاپلان، 1381). در بعضی از خانواده ها صرف نظر از ترکیبی که دارند اختلاف کمتری وجود دارد واین خانواده ها اختلافها را بهتر حل می کنند. خود اختلاف موجب تضعیف رابطه و والدین کودک نمی شود، بلکه مشکل بر سرعدم رفع رضایت بخش اختلاف ایجاد می شود. اگر والدین و نوجوانان سعی کنند مشکلات را از دریچه چشم یکدیگر ببینند و جلوی تحمیل اراده خود را به یکدیگر را بگیرند، اوضاع بهتر خواهد شد. اگر آنها بجای محک زدن اراده یکدیگر وقت خود را بیشتر صرف روشن کردن و تعریف مشکل نمایند، به راه حل ماندگارتری دست خواهند یافت. برای مثال بحث و اختلاف نظر بر سر یک اتاق کثیف را می توان با تهیه برنامه نظافت بر طرف نمود(استرانبرگ،1990) . امکان رفع اختلاف به جو و حال و هوای خانواده بستگی دارد. حاکم بودن یک جو صمیمی و توام با حمایت باعث می شود طرفین مذاکرات موقتی بر سر اختلافها داشته باشد و اختلافشان شدت یابند. متاسفانه در اوایل نوجوانی در خانواده های پر از نفرت و خصومت دفعات اختلافات والدین و نوجوانان افزایش می یابد و این افزایش تا اواسط نوجوانی شدت خود را حفظ می کند در حالی که در خانواده های صمیمی و سرشار از حمایت ، روابط والدین و نوجوانان بتدریج بهتر می شود خانواده هایی که بگو مگوهای خود را با موفقیت حل نمی کنند دچار مشکلات بلند مدت و چرکی می شوند، مشکلاتی که رابطه والدین و نوجوانان را تضعیف می کنند. در حقیقت بین گزارش دادن اختلاف نظرهای شدید و حل نشده نوجوانان و مشکلات رفتاری و سازگاری آنان و مصرف الکل و مواد مخدر توسط نوجوانان رابطه وجود دارد(روتر،1995) .

۰منتظر نظرات شماهستم
۰ ۰
۳۰ ارديبهشت ۸۶ ، ۱۲:۴۹

هادی رمضانیان فهندری

استقلال رفتاری

معضل همرنگی و مستقل عمل کردن دراوایل نوجوانی، خود مختاری رفتاری نوجوانان در معاشرتهایشان با والدین بیشتر می شود(اسمولار یونیز،1985). عده ای می گویند وابستگی والدین به وابستگی به همسالان تبدیل می شود، ولی در واقع این گونه نیست. یکی از راههای تحقیق در مورد نحوه گذران وقت نوجوانان، استفاده از روش نمونه گیری تجربه است. در نوجوانی مدت زمانی که نوجوانان با خانواده خود میگذرانند بشدت کاهش و مدت زمانی که با همسالان میگذرانند بشدت افزایش می یابد(لارسون و ریجاروز ،1991 به نقل از کاپلان، 1381). این قطع ارتباط لزوما معلول اشکال در روابط خانوادگی نیست بلکه معلول نیرهای تاثیر گذار بیرون از خانواده و دسترسی پیدا کردن به ماشین و حق بیرون ماندن از خانه است. همسالان در تلاش نوجوانان جهت استقلال پیدا کردن به آنان کمک می کنند و نقش یک دوست فهیم را برای آنها بازی می کنند. چون همسالان نوجوان نیز تحت همان فشارها و استرس ها هستند، فرض را بر این می گذارند که درد آنها را می فهمند، نوجوانان غالباً به توصیه های دوستان خود روی می آورند و از آنها آرامش می خواهند (فالگونی،1993)^[1]^.دوستان غالبا به نوجوانان در کسب مهارتهای اجتماعی و هویت کمک می کنند(کلمن،1981)^[2]. گروه همسالان همچنین مثل گروه مرجع عمل می کنند و به نوجوانان اجازه می دهند بر اساس معیارهای گروه آنان به ارزیابی اعمال خود بپردازند. عزت نفق بیشتر و اختلالات هیجانی کمتری دارند. نوجوانان گمنام حتی اگر فقط یک دوست خوب داشته باشند در برابر انزوا و عزت نفس ضعیف ناشی از گمنام بودن مصون می مانند(باررا، چاسین و راگش 1993، به نقل از کاپلان، 1381). وقتی نوجوانان از نظر هیجانی خودمختار می شوند از پدر و مادرشان کمتر بت می سازند، وابستگی کمتری به والدین خود پیدا می کنند و به همسالان خود بیشتر متکی می شوند. این جریان با افزایش آسیب پذیری در برابر نفوذ همسالان همراه می شوند(استرانبرگ،1986)^[3] . یکی از مشکلات موجود در زمینه مطالعه نفوذ همسالان، مشخص کردن دقیق نحوه عمل نفوذ همسالان است . آیا دوستان موجب تغییر نگرش و رفتار نوجوانان می شوند؟ یا نوجوانان دوستانی را بر می گزینند که احساسات و رفتارهای شبیه احساسات و رفتارهای آنان دارند؟پاسخ این است که هر کسی متناسب با نیازها، شخصیت و علایق خودش، دوستان خود را انتخاب می کنند(موس، 1993، موس و رکوویچ 1995، به نقل از کاپلان، 1381). والدین غالبا نگران شدت همرنگی فرزندان خود با همسالان شان هستند، اگر خواسته پدر و مادر نوجوان یک چیز باشد و خواسته گروه همسالان چیز دیگری، نوجوان چکار خواهدکرد؟ همسالان و والدین برای نوجوانان در زمینه های مختلف حکم راهنماهای قابل را دارند(هبرتین، 1963، به نقل از کاپلان، 1381). گروه همسالان در زمنیه های سطحی و اجتماعی مثل مد و احساسات مرتبط با مدرسه مطلع ترند.

نوجوانان در رابطه با موضوعات اجتماعی جزیی و روز مره ای چون مد و لباس، موسیقی و گذران اوقات فراغت خصوصاً در مقطع دبیرستان بیشتر تابع نظر همسالان خود هستند(استرانبرگ،1996) ؛اما ارزشهای عمیق خانوادگی، تحصیلی و مالی معمولاً به پدر و مادرشان رجوع می کنند، البته اگر رابطه خوبی با آنان داشته باشند. نوجوانان بتدریج که بزرگتر می شوند به نظر صاحب نظران هر زمینه رجوع می کنند. پس اشتباه است که فکر کنیم نوجوانان بین والدین و همسالان خویش گیر می کنند و خودشان هیچ نظری ندارند. تصمیمات نوجوانان غالباً معرف این است که نوجوانان قوه قضاوت مستقل و معقولی دارند. آسیب پذیری در برابر فشار همسالان در اوایل نوجوانی بتدریج شدت می یابد تا اینکه در 14 سالگی یا بیشتر به اوج خودش می رسد و سپس سیر نزولی پیدا می کند. البته همرنگی با اعمال ضد اجتماعی کمی بعد در بخش آغازین اواسط نوجوانی در کلاس نهم یا بالاتر به اوج خودش می رسد و سپس کاهش می یابد(برنت،1997)^[4]^.خود مختاری رفتاری در اواسط نوجوانی افزایش می یابد و تا اواخر نوجوانی ادامه دارد.اینها روندهایکلی هستند برخی از کودکان بیشتر به والدین خود گرایش دارند و برخی به همسالان خویش. روابط همسالان تحت تاثیر روابط خانوادگی است. نوجوانان خود مختار از خانوادهایی بیرون میآیند که روشهای اقتداری بر آنها حاکم بوده است.کودکانی هم که در خانواده های کم توجه و بسیار کنترل کننده یا سهل گیر بزرگ شده اند به نوجوانی تبدیل می شوند که به همسالان خویش گرایش دارند(استرانبرگ،1996).

[1] - Falguni

[2] - Kolman

[3] - Steinberg

[4] - Brent

۲منتظر نظرات شماهستم
۰ ۰
۱۸ بهمن ۸۵ ، ۱۹:۴۴

هادی رمضانیان فهندری

استقلال هیجانی: بازنگری در روابط با والدین

جی.استنلی هال در کتاب دو جلدی و مفصل خود که در سال 1904 منتشر کرد بخش قابل توجهی از دانش آن زمان را در مورد نوجوانی ارائه داد. هال معتقد بود نوجوانی یک متغیر بزرگ است که طی آن عقاید و رفتارهای جدید مطرح می شوند، بنابراین دوران آسیب پذیری شدید در برابر فشارهای روانی و مشکلات است(کایونس،1998،به نقل از کاپلان،1381) به نظر وی، نوجوانی یک آشوب بزرگ بوده، دوره (طولانی و پر استرس). نوجوانی زمان تعارض شدید نوجوانان و والدینشان است. این تعارض در حالی ایجاد می شود که نوجوان وابستگی خود را به خانواده کم و استقلال بیشتری پیدا می کند.کسی که دوره نوجوانی را پشت سر می گذارد با آن کسی که هنگام ورود به دوره نوجوانی بوده، تفاوتهای اساسی دارد.تا مدت ها محققان این دیدگاه را قبول داشتند . رابطه متحول شونده والدین و نوجوانان حکم فاصله گرفتن تدریجی از خانواده را دارد(یانی،19970،به نقل از کاپلان،1381) در عین حال با ارزشها و رفتارهای والدین مبارزه می شود و جدی گرفته نمی شود. رابطه با همسالان اهمیت زیادی پیدا می کند و جای دلبستگی به والدین را می گیرد. به نظر هال این فرایندها ضروری بوده و به طوفان و استرسهای دوران نوجوانی منتهی می شوندکه طبیعی،لازم و اجتناب ناپذیر هستند. روابط نوجوانان به والدین شان مملو از جر و بحث و بگو مگو و اعتقاد برده وار به همسالان بود. حدوداً 20 سال قبل روانشناسان دیدگاه خود را عوض کردند چون داده ها مطابق برداشت هال نبودند.اکثر نوجوانان میگویند رابطه مثبتی با والدین خویش دارند (استنبرگ، 1989) ^[1] و نوجوانانی که بیشترین خود مختاری و سازگاری را دارند با خانواده های خود نیز پیوندهای محکمی دارند. نوجوانان 19 ساله به احساس صمیمیت با والدین رتبه چهار می دهند(هانتر و یونیز،1982) ^[2] . در ضمن بسیاری از نوجوانان تعارض شدیدی با خانواده های خویش ندارند. اگر چه هیچکس منکر اختلاف و تعارض نیست ولی در دیدگاه جدید بحثی از اجتناب ناپذیر بودن تعارض شدید و مستمر نمیشود(لارسن،1992) ^[3] . در دوران نوجوانی یک آشفتگی عمومی در شخصیت و خود پنداره ایجاد نمی شود. امروزه فرایند خود مختاری هیجانی را بر مبنای تحول روابط خانوادگی بررسی می کنند. روابط در دوران نوجوانی تغییر می کند و در قدرت بازنگری می شود؛ ولی خود مختاری هیجانی در چهارچوب رابطه هیجانی با والدین کسب می شود. نوجوان پیوسته دنبال تعریف مجدد رابطه آن هم هماهنگ با درک جدیدش از خودش و تخیلات و انتظاراتش از آینده است. خود مختار شدن هیجانی، فرایندی است که کل نوجوانی و احتمالا اوایل بزرگسالی را بخود اختصاص می دهد(اسمولار یونیز،1985) ^[4] .

[1] - Steinberg

[2] - Hunter, Youniss,

[3] - Larson,

[4] - Smollar, Youniss

۰منتظر نظرات شماهستم
۰ ۰
۲۲ دی ۸۵ ، ۱۳:۰۵

هادی رمضانیان فهندری

تأثیر شرایط محیطی در ارضاء و عدم ارضای نیازها

شرایط محیطی مناسب به ارضای نیازها کمک می کند و شرایط نامناسب مانع از ارضاء آن ها می شود.برای ارضای بسیاری از نیازها ،لازم است فضایی با ویژگیهای خاص مورد استفاده قرار گیرد،مانند احتیاج به فضای دنج و آرام برای مطالعه واستراحت.

هر گاه فضاهایی که مورد استفاده قرارمی گیرد از ویژگیهای لازم برای رسیدن به هدف های نیازها،برخوردار نباشد ارضای نیازها به تعویق می افتد.مانند زمانی که مجبور می شویم درفضاهای نامناسب و پرسروصدا به استراحت بپردازیم.

در روان شناسی محیط ،تعداد قابل توجهی از پژوهش ها به بررسی ویژگی های قرارگاه (مکان های )فیزیکی مناسب برای ارضای نیازهای مختلف انسان،مانند نیاز به استراحت،تفریح،تغذیه ،مطالعه و …. اختصاص داده میشود. بطور مثال متخصصان روان شناسی محیط به تأثیر شرایط محیطی دربازیهای کودگان توجه زیاد مبذول داشته اند.

مشاهداتی که دراین زمینه انجام شده اند نشان می دهند برخی شرایط محیطی،امکانات بیشتری برای خلاقیت و ابتکار ایجاد می کند وبرخی دیگر تسهیلاتی از نظر برقرارنمودن روابط و تعامل های اجتماعی به وجود می آورد.

پس هر گاه مشخص شود که هدف های پرورش بازی های کودکان کدام است می توان به تهیه طرح های مکان های فیزیکی مناسب برای رسیدن به هدف ها اقدام نمود. درطرحهای نوین به تقسیم بندی فضاها توجه خاص می شودو درآنها به جای استفاد از وسایل سنتی و پیش ساخته مانند تاب،سرسره و چرخ فلک و با علاوه بر آنها،از آجر و شن و ماسه و قطعات چوب و تایر اتومبیل و برخی وسایل اسقاط فلزی استفاده می شود ( مرتضوی ،۱۳۷۶ ،۹۲).

۱منتظر نظرات شماهستم
۰ ۰
۰۲ دی ۸۵ ، ۰۳:۴۲

هادی رمضانیان فهندری

تأثیر شرایط محیطی درارضاءو عدم ارضای نیازها

شرایط محیطی مناسب به ارضای نیازها کمک می کند و شرایط نامناسب مانع از ارضاء آن ها می شود.برای ارضای بسیاری از نیازها ،لازم است فضایی با ویژگیهای خاص مورد استفاده قرار گیرد،مانند احتیاج به فضای دنج و آرام برای مطالعه واستراحت.

هر گاه فضاهایی که مورد استفاده قرارمی گیرد از ویژگیهای لازم برای رسیدن به هدف های نیازها،برخوردار نباشد ارضای نیازها به تعویق می افتد.مانند زمانی که مجبور می شویم درفضاهای نامناسب و پرسروصدا به استراحت بپردازیم.

در روان شناسی محیط ،تعداد قابل توجهی از پژوهش ها به بررسی ویژگی های قرارگاه (مکان های )فیزیکی مناسب برای ارضای نیازهای مختلف انسان،مانند نیاز به استراحت،تفریح،تغذیه ،مطالعه و …. اختصاص داده میشود. بطور مثال متخصصان روان شناسی محیط به تأثیر شرایط محیطی دربازیهای کودگان توجه زیاد مبذول داشته اند.

مشاهداتی که دراین زمینه انجام شده اند نشان می دهند برخی شرایط محیطی،امکانات بیشتری برای خلاقیت و ابتکار ایجاد می کند وبرخی دیگر تسهیلاتی از نظر برقرارنمودن روابط و تعامل های اجتماعی به وجود می آورد.

پس هر گاه مشخص شود که هدف های پرورش بازی های کودکان کدام است می توان به تهیه طرح های مکان های فیزیکی مناسب برای رسیدن به هدف ها اقدام نمود. درطرحهای نوین به تقسیم بندی فضاها توجه خاص می شودو درآنها به جای استفاد از وسایل سنتی و پیش ساخته مانند تاب،سرسره و چرخ فلک و با علاوه بر آنها،از آجر و شن و ماسه و قطعات چوب و تایر اتومبیل و برخی وسایل اسقاط فلزی استفاده می شود ( مرتضوی ،۱۳۷۶ ،۹۲).

۱منتظر نظرات شماهستم
۰ ۰
۰۲ دی ۸۵ ، ۰۳:۴۲

هادی رمضانیان فهندری

تأثیر شرایط فیزیکی کلاس در انتخاب مکان(جایگاه)درکلاس

درباره تأثیر ویژگی های فضا روی میزان مشارکت افراد درفعالیت های گروهی نیز پژوهش های متعدد انجام گرفته است.«زمر»در یکی از بررسی های خود،تعداد 6 کلاس درس را با 4 نوع طرح فیزیکی متفاوت انتخاب کرد که عبارت بودند از:

- دو فضا با نیمکت های ثابت و میز های بزرگ به ردیف و پشت سر هم قرار داشند(کلاس آزمایشگاه)

- یک کلاس بدون پنجره (باندر مصنوعی)

- یک کلاس با پنجره سراسر ی در یک سوی آن.

دو مربی وظیفه تشکیل جلسات بحث و گفتگویی را با 25 نفر از دانش آموزان عهده دار گردیدند و سه مشاهده گر جریان فعالیت ها ومیزان مشارکت دانش آموزان را در فضاهای مختلف ثبت نمودند رفتار پایان دوره اول، فضای مورد استفاده هر گروه تغییرداده شد.از این بررسی دو نوع نتیجه به دست آمد.

1-رفتار مشارکت درفعالیت ها،تحت تأثیر شرایط فیزیکی فضای کلاس قرار می گیرد.

2-ویژگی های فضایی هر مسند نیز درمیزان مشارکت دانش آموزی که درآن قرارمی گیرد تأثیر می گذارد.

۳-قسمتی از نتایج نوع دوم یعنی تأثیر جایگاه روی میزان مشارکت در12 دانش آموز درشکل زیر دیده می شود. ( خدا بنده-1372)

محل نشستن دانش دانش آموز

کنار

وسط

کنار

ردیف اول

57%

61%

57%

ردیف دوم

37%

54%

37%

ردیف سوم

41%

51%

41%

ردیف چهارم

31%

48%

31%

جدول 1ـ درصد مشارکت دانش آموزان با توجه به محل استقرارشان درکلاس درس

به نقل از : خدابنده 1372

به ترتیب از ردیف اول به آخر از میزان مشارکت کاسته می شود.کسانی که درقسمت وسطی هر ردیف قرارمی گیرند بیش از دو قسمت انتهایی شرکت می کنند.

بررسی های تکمیلی روی رفتار دانش آموزانی که با تأخیر وارد کلاس شده بودند

همچنین تحقیقات متعدد دیگری که درکتاب «زمر»(فضای شخصی )گزارش شده است نشان می دهد.هنگام تحقیق درباره تأثیر جایگاه (واقع در ناحیه های مختلف فضا ،روی رفتار)لازم است به عوامل انگیزشی «علاقه به مشارکت»و عوامل فضایی (انتخاب محلی که مشارکت را تسهیل می نماید)همزمان توجه شود.

زمر دراثبات و تأیید نتیجه گیری فوق مشاهده زیر را گزارش می نماید.

دو کلاس یکی برای تدریس زبان انگلیسی ودیگری برای زبان فرانسه تشکیل گردید:

دانش آموزان کلاس فرانسه در انتخاب جا آزاد بودند.محل نشستن دانش آموزان کلاس انگلیسی به ترتیب حروف الفبا اول اسامی آنها تعیین شده بود.در کلاس فرانسه رابطه خطی مستقیمی بین فاصله ردیف نیمکت ها از مربی و میزان مشارکت مشاهده شد.

درکلاس انگلیسی که انتخابی از سوی دانش آموزان انجام نشده بود اختلافی از نظر مشارکت بین ردیف های اول و دوم مشاهده نشد.ولی دانش آموزان که درردیف سوم قرار گرفته بودند کمتر از دو ردیف اول همکاری و مشارکت می کردند.

شرایط محیطی موجب تحریک نیازهای پایه وثانویه (اجتماعی )می شود به عنوان مثال هر گاه دریک آموزشگاه زمین ورزش مجهز به وسائل ورزش وجود داشته باشد.انگیزه ورزش کردن دردانش آموزان تحریک می شود،همچنین دردسترس بودن یک غذای لذیذ موجب می شود افراد سیر دوباره به خوردن غذا بپردازند.

۱منتظر نظرات شماهستم
۰ ۰
۲۴ آذر ۸۵ ، ۱۳:۵۵

هادی رمضانیان فهندری